گفتگو با ابوالفضل آقایی هنرمند اصفهانی ، به بهانه نمایشگاه نقاشی خط هایش در گالری دیدار
گروه فرهنگ و هنر روزنامه اصفهان امروز – عاطفه علیان
در تلاش برای فهمیدن آثار یک هنرمند باید مسیری را که او پیموده است، به جانب معکوس بازگشت. با یک تابلو یا حتا یک مجموعه نمیتوان به جهان مفهومی یک نقاش پی برد. این همان چیزی است که در علم فهم به آن «دور هرمنوتیک» میگویند. باید به گذشته رفت، چشمان را از تابلوهای آن هنرمند پر کرد، آن گاه دور زد و به امروز بازگشت. نقاشی خطهایی که ابوالفضل آقایی بین سالهای ۹۶ تا ۹۷ آفریده است را می توان به عنوان عزیمتگاه این مسیر تحلیلی درنظر گرفت. تابلوهایی که نتیجه ی یک هم آمیزی ماهرانه اند از نقاشی و خط. نقوش کهن ایران و اصفهان در هر تابلو تجسم یافته ی احساسی خاصند. در واقع ابوالفضل آقایی نمی خواهد نقاشی خط هایش را با رنگ اکرولیک نشان دهد بلکه می خواهد حس خلسه واری از اصفهان را چنان بیافریند که مخاطب از زمان و مکان بریده شود و در خویش فرو رود برای کاستن کوله بارِ دردی که سایه سنگینش بر شهر افتاده است. این احساس بیانگر رویکرد خاص نقاشی است که نقاشش، ساعت ها به فیروزه ای های نقش جهان خیره شده و اصفهان پناه وجودی اش گشته است. نقاشی خط ها، غوطه ور در خلسه وجودی مردی است که چکیده اصفهان شده است و روح باورانه و رازپردازانه آفتاب را به آشوب زندگی دعوت می کند و عشق را به مهمانی آفتاب می برد. در مجموعه نقاشی خط ابوالفضل آقایی، گویی تندبادی وزیده و رازآلودگی اصفهان را همچون مه غلیظی که بر سرش سنگینی می کند می زداید و نقش ها در دایره هایی در مرکز پررنگ جلوه می کند. نقش، در نظام معناشناختی هیچ نیست، مگر نوعی پیچیده سازی، معناپردازی و رمزسازی معنوی. آن تکرار نامتقارن حرف و واژه در آثار با رنگ های روشن و تیره یکدست است: آبی، سبز، قرمز، سیاه. درخت سروی که در تابلو نماد آزاده گی و جاودانه بودن است و سیاوش گونه در گستره ای بی زمان و مکان سیر می کند. زمانی که لحظه روییدن عشق است و مکانی که گستره حرف و رنگ و ترکیب بندی است. نگریستن هرچه بیشتر به آثار ابوالفضل آقایی، بهتی از اصفهان را به ذهن متبادر می سازد که گویی نقاش تاریخ و فرهنگ سنگین دیارش را به دوش می کشد.
ابوالفضل آقایی زاده ۱۳۵۰ در اصفهان است. کارشناسی ارشد نقاشی دارد و مدرس مراکز دانشگاهی است. نمایشگاه نقاشی خط او که شامل ۲۰ تابلو در ابعاد گوناگون است تا پنج شنبه ۲۵ مهرماه در گالری دیدار واقع در خیابان شهید قندی(مهرداد)، کوچه شماره ۳، برپاست. با او درباره نمایشگاه گفتگو می کنیم.
-در آثار شما ترکیبی از خط و نقاشی دیده می شود که در یک ترکیب بندی درست قرار گرفته اند. کدام بر دیگری غالب است، خط یا نقاشی؟
نزدیک به بیش دو دهه است که دغدغه عنصر خط را دارم و مایل بودم خط را از منظری خارج از کتابت و خطاطی ببینم و این باعث شد در دوران کارشناسی ارشد که نقاشی می خواندم و مکتب سقاخانه را تحقیق می کردم عنصر خط را در نقاشی هایم وارد کنم. گرچه با ترکیب خط نقاشی و یا نقاشی خط موافق نیستم با این وجود عنصر خط در آثارم مهم است و با اینکه در محضر اساتید خوشنویسی اصفهان بودم و می شناسمشان و کارهایشان را دنبال می کنم ولی آثار من نقاشی است.
-این هشتمین نمایشگاه انفرادی شما در اصفهان است که با نمایشگاه های دیگر، تفاوتهایی هم دارد. علت چیست؟
نمایشگاهی که در گالری دیدار در حال برگزاری است برایم منحصر بفرد است زیرا نگاه من با مقوله خط نقاشی عمیق تر شده و از سوی دیگر آثار، ابعاد بزرگتری تا ۲۰۰ در ۱۳۰ سانتی متر به خود گرفته است زیرا به این نتیجه رسیدم که این تکنیک باید در عرصه بزرگتری خودش را ببیند. آثاری که به این نمایشگاه آوردم در یک سال و نیم پیش خلق شدند و عُلقه و احساس من به اصفهان است. هرچه که از شهرم بوده، گذشته، بافت تاریخی، شهروندان، ابنیه تاریخی، مفاخر موسیقی و زاینده رود که وام دارش هستم، در آثارم دیده می شود.
-شما در این آثار از واژه آفتاب و شکل دایره که در وسط بوم مربع است استفاده کردید و در تابلو دیگر درخت سرو را به تصویر کشیدید. این ترکیب گذشته در قالب مدرن دلیلی دارد؟
سرو ایرانی که همه جا حضور دارد و در این تابلو خاص، تاثیر پذیرفته از حس و حال پارچه های قلمکار دوره قاجار و رنگ های سنتی آن دوره است. مربع و دایره هم برمی گردد به ایدئولوژی اسلامی_ایرانی که زمین را مربع می پنداشت و انسان هرچه از زمین به سمت آسمان برود حالتی دوار می گیرد که همان فلک الافلاک است. و همانطور که اشاره کردید کلمه آفتاب. من حس آفتاب را بسیار دوست دارم. نور، روشنایی که سیاهی را می شکافد و تلالو و بخشندگی ایجاد می کند.
-اشاره کردید که اصفهان حضور مهمی در آثارتان دارد، چگونه می توان شهر را در این تابلوها دید؟
وقتی می گوییم اصفهان، عقبه ی بزرگی پشت سر آن است. اصفهان ریشه تمدنی عظیمی دارد و بیش از دو قرن پایتخت بوده و همواره فرهنگ و هنر را صادر می کند. اصفهان یعنی مجموعه ای درست از نقش و نگار، خوشنویسی،اشعار، ادبیات، بناهای تاریخی و رنگ. من با کرشمه ها و قوس و دواری که درخوشنویسی است واژه ها را در ترکیب رنگ به کار گرفتم تا عشق و احساسم را به اصفهان نشان دهم. اصفهان پالت بزرگ رنگ است. وقتی گنبد شیخ لطف الله را می بینیم پر از رنگ است و هارمونی اجزا را کنار هم قرار داده و من این رنگ را در اصفهان دیدم و در آثارم بازتاب داده می شود.
1397/07/16